M113A1
Waarom dit voertuig je kan boeien
Wij als museum laten graag zien met welk materieel onze genisten werkten. De M113A1 is zo’n voertuig: robuust, vertrouwd en veelzijdig. Heb je interesse in militaire techniek of geniegeschiedenis? Dan spreekt dit voertuig je vast aan en hopelijk ook de informatie op deze webpagina.
Wanneer te bezichtigen
Dit voertuig maakt deel uit van de rijdende deelcollectie van het Geniemuseum. Het is alleen te bezichtigen bij speciale gelegenheden of evenementen, die we tijdig aankondigen via onze website.
Voor-en achterzijde voertuig op de Van Brederodekazerne (foto's: J.P. Boersma, december 2023).
Ontwikkeling en oorsprong
De M113 is van Amerikaanse makelij en met meer dan 80.000 geproduceerde exemplaren in tientallen varianten, één van de meest gebruikte pantservoertuigen ter wereld.
Het voertuig werd in 1960 geïntroduceerd bij de U.S. Army en vanaf 1962 ingezet in de Vietnamoorlog. De oorspronkelijke versie had een benzinemotor, die in 1964 werd vervangen door een dieselmotor om het brandgevaar te beperken. Sindsdien draagt het voertuig de typeaanduiding M113A1.
Bijzonder aan de M113 was het gebruik van aluminium bepantsering, destijds een technische vernieuwing. Deze keuze maakte het voertuig aanzienlijk lichter dan zijn voorgangers, zonder de bescherming tegen handvuurwapens en granaatscherven te verminderen. Het lagere gewicht droeg bovendien bij aan de amfibische inzetbaarheid en het luchttransport.
Tijdens de Vietnamoorlog kreeg de M113 de bijnaam battle taxi. Het voertuig wordt nog steeds wereldwijd ingezet in diverse varianten, ook in recente conflictgebieden.
M113A1 in actie op oefenterrein Van Brederodekazerne te Vught (foto: G. Kivits, augustus 2024).
Amfibische eigenschappen
Met enige voorbereiding is de M113A1 inzetbaar als amfibisch voertuig. In het water zorgen de rupsbanden voor voortstuwing, terwijl de boeggolfkeerplaat fungeert als waterkerende boeg. Voor deze inzet moeten lenspompen worden geactiveerd, openingen zorgvuldig worden afgedicht en de boeggolfkeerplaat handmatig worden opgeklapt.
Inzet binnen de Nederlandse genie
In 1967 kwamen de eerste M113’s in gebruik bij de Koninklijke Landmacht, onder andere bij pantsergenie-eenheden. De M113A1 van de Nederlandse pantsergenie was een basismodel in standaarduitvoering. De compagniesstaf beschikte over de verhoogde commandoversie M577. Deze laatste variant werd in 2017 uit de bewapening genomen.
Vrijdagavond in Sennelager, Duitsland, eind jaren '80. Groepsvoertuig 62 wordt na een oefening ontladen, opgeruimd en nagekeken.
Voertuiggeschiedenis: groepsvoertuig 62
Eind jaren negentig verwierf het Geniemuseum een M113A1. Rond 2002 werd het voertuig opnieuw actief ingezet. Onze M113A1 met kenteken KZ-78-28 is opgebouwd als groepsvoertuig 62, A-groep, 2e Veldpeloton, 13 Pantsergeniecompagnie. Verdere historische details worden momenteel onderzocht.
Technische kenmerken
- bemanning: chauffeur, boordschutter en zeven groepsleden
- bewapening: .50 Browning M2 QCB¹ machinegeweer, kaliber 12,7 mm
- bepantsering: aluminium, 12 tot 38 millimeter dik
- krachtbron: zescilinder tweetakt dieselmotor (Detroit Diesel 6V-53), 215 pk (zie ook onze webpagina Kids!)
- transmissie: automatische Allison-versnellingsbak (3 vooruit, 1 achteruit)
- snelheid: 68 km/u op land, 5,8 km/u in water
- afmetingen: 4,86 m lang × 2,86 m breed × 2,50 m hoog (exclusief belading)
- vering: torsiestaven
- prestaties:
- opstap 0,60 m
- overstap 1,70 m
- hellingsvermogen tot 60% stijging (ca. 31°) en 30% zijwaartse helling (ca. 17°)
- actieradius circa 480 km
- gewicht en MLC²: 11 ton gevechtsklaar, Military Load Classification 13
¹ QCB (Quick Change Barrel): aanduiding bij het .50 Browning M2 machinegeweer. Hiermee kan de loop snel worden vervangen, bijvoorbeeld bij oververhitting (essentieel bij langdurige inzet). ² MLC (Military Load Classification): internationale classificatie die aangeeft hoeveel gewicht een voertuig of brugconstructie kan dragen. MLC 13 betekent dat het voertuig geschikt is voor militaire infrastructuur tot die belastingcategorie.